पाणी न वापरता भाजीपाला पिकवणाऱ्या कोल्हापूरच्या तरुणाचा पुण्यात प्रयोग यशस्वी

बदलत्या हवामानामुळे आणि पाण्याच्या टंचाईमुळे देशभरातील शेतकऱ्यांसमोर मोठं संकट उभं आहे. मात्र, कोल्हापूरच्या एका तरुण शेतकऱ्याने या संकटावर एक नावीन्यपूर्ण उत्तर शोधलं आहे. पाणी न वापरता भाजीपाला तयार करण्याची पद्धत त्याने विकसित केली असून, पुण्यात या प्रयोगाला १००% यश मिळालं आहे. त्यामुळे कृषी क्षेत्रात या शोधामुळे एक नवी दिशा मिळाल्याचं बोललं जात आहे.

ज्याचं नाव देशभर गाजतंय – रोहित पाटील

कोल्हापूर जिल्ह्यातील करवीर तालुक्यातील २८ वर्षीय तरुण शेतकरी रोहित पाटील यांनी हा अनोखा प्रयोग यशस्वी केला आहे. पारंपरिक शेती करणाऱ्या कुटुंबातून आलेल्या रोहितने कृषी पदविकेचा अभ्यास पूर्ण केल्यानंतर आधुनिक तंत्रज्ञान व पर्यावरणपूरक शेतीकडे वळण्याचा निर्णय घेतला.

“पाणी ही आता द्रव्य नसून संपत्ती झाली आहे. वारंवार दुष्काळ आणि पाण्याची कमतरता बघूनच मी विचार केला की काही तरी वेगळं करायला हवं,” असं रोहित पाटील म्हणाले.

शून्य-पाणी शेती म्हणजे काय?

या संकल्पनेला “झिरो-वॉटर वेजिटेबल ग्रोइंग टेक्निक” असं नाव दिलं आहे. यामध्ये पारंपरिक मातीऐवजी जैविक सेंद्रिय कंपोस्ट, नारळाची साल, बायोकोल, आणि एअर-कन्ट्रोल्ड बॅग्जचा वापर केला जातो. या बॅग्जमध्ये भाजीपाला लागवड केली जाते. रोहितने या पद्धतीचा उपयोग करून टोमॅटो, मिरची, कोथिंबीर, पालक आणि ब्रोकोलीसारख्या भाज्यांची वाढ यशस्वीपणे साधली आहे.

पुण्यातील प्रयोगशाळेतील यश

पुण्याच्या श्री शिवाजीराव भोसले कृषी संशोधन केंद्रात या प्रयोगाची चाचणी घेण्यात आली. ४५ दिवसांच्या कालावधीत रोहितच्या पद्धतीने उगम पावलेल्या भाज्यांमध्ये पोषणमूल्य जास्त आढळले आणि कोणताही पाणीपुरवठा न करता त्यांची वाढ झाली. केवळ नमी टिकवणाऱ्या माध्यमांचा वापर आणि वातावरण नियंत्रित ठेवणं ही या यशाची गुरुकिल्ली होती.

संशोधन केंद्राच्या संचालक डॉ. संजना देशमुख म्हणाल्या, “ही पद्धत शहरी शेती, टेरेस गार्डनिंग आणि दुष्काळी भागासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. आम्ही आता सरकारकडे याला प्रोत्साहन देण्याची शिफारस करत आहोत.”

बचत आणि नफा – दोन्ही साध्य

या नव्या तंत्रज्ञानामुळे रोहितने १ एकर जागेत सुमारे ३२ हजार रुपयांची पाणीवापराची बचत केली. तसेच, उत्पादनात २५% वाढ नोंदवण्यात आली. त्याच्या शेतीत २० पेक्षा जास्त भाज्यांची यशस्वी लागवड झाली असून, तो आता आपल्या नव्या पद्धतीसाठी पेटंट मिळवण्याच्या प्रक्रियेत आहे.

“माझा उद्देश केवळ नफा मिळवणं नाही, तर इतर शेतकऱ्यांनाही ही पद्धत वापरायला शिकवायचं आहे. मी कोर्सेस, कार्यशाळा आणि ऑनलाईन सत्रांद्वारे हे ज्ञान शेअर करतो आहे,” असं रोहित सांगतो.

आता पुढचं टार्गेट – महाराष्ट्रभर प्रसार

सध्या या पद्धतीचा वापर पुणे, सातारा आणि सांगली जिल्ह्यात काही ठिकाणी सुरू झाला आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागानेही या शोधाची नोंद घेतली असून, काही अधिकृत चाचण्या घेण्याचे संकेत दिले आहेत.

शेवटची नोंद

पाणीवाचवणं हे केवळ एक सामाजिक कर्तव्य नाही, तर भविष्यातील अस्तित्वासाठी आवश्यक आहे. रोहित पाटीलसारखे प्रयोगशील शेतकरी हीच खरी भारताची शक्ती आहेत. पाण्याचा एक थेंब न वापरता तयार होणारा भाजीपाला म्हणजे भविष्याची शेती – आणि याची सुरुवात कोल्हापूरच्या एका तरुणाने केली आहे.

अधिक माहितीसाठी MARATHAPRESS भेट द्या.

About The Author