मुंबईतील सोसायट्यांमध्ये पाळीव कुत्र्यांच्या हल्ल्यांनी थैमान
मुंबई – देवा, कधी घरातला जिवलग मित्र, तर कधी अनपेक्षित संकटाचा चेहरा – पाळीव कुत्र्यांविषयी मुंबईकरांची भावना सध्या द्विधा झाली आहे. गेल्या काही आठवड्यांत मुंबईतील विविध गृहनिर्माण सोसायट्यांमध्ये पाळीव कुत्र्यांकडून झालेल्या हल्ल्यांमुळे नागरिकांमध्ये भीती आणि अस्वस्थता निर्माण झाली आहे. कांदिवली, वांद्रे, अंधेरी, मालाड आणि ठाणे परिसरातील अनेक सोसायट्यांत या घटनांची नोंद झाली आहे.
काही हल्ले गंभीर स्वरूपाचे असतील तर त्यांमध्ये लहान मुलं, वृद्ध आणि कामगार यांना यामध्ये लक्ष्य केल्याचे दिसते. त्यामुळे आता ‘प्राणीमित्र’ म्हणून ओळखल्याजге कुत्रे, शहरात चिंता निर्माण करणारे घटक बनत चालले आहेत.
प्रत्यक्ष घटनेचा अनुभव: एक भयावह क्षण
कांदिवलीच्या एका उच्चभ्रू सोसायटीत नुकत्याच घडलेल्या घटनेत सात वर्षीय मुलगा घराबाहेर खेळत असताना एका मोठ्या लॅब्राडॉर कुत्र्याने त्याच्यावर अचानक हल्ला केला. या घटनेत त्याच्या हाताला गंभीर दुखापत झाली. मुलाच्या पालकांनी तीव्र नाराजी व्यक्त करत सांगितलं, “आमचं मूल लॉबीत सुरक्षित असावं अशी आमची अपेक्षा असते. पण अचानक असं काही घडणं हे भीतीदायक आहे.”
वांद्रेतील दुसऱ्या घटनेत, सोसायटीतील पाळीव कुत्राने एका सुरक्षा रक्षकावर सामने सांजलेला लिफ्टसमोर चावा घेतल्याने त्याला उपचारासाठी रुग्णालयात हलवावे लागले. त्याच्या म्हणण्यासाठी, कुत्रा मोकळा सोडला गेला होता आणि त्याच्या मालकाकडे कोणताही ताबा नव्हता.
कायद्यानुसार जबाबदारी स्पष्ट
भारतीय कायदे पाळीव प्राण्यांच्या हक्कांप्रमाणेच त्यांच्या मालकांच्या जबाबदाऱ्याही स्पष्ट करतात. सार्वजनिक ठिकाणी कुत्रा नेताना पट्टा आणि मुखपट्टी वापरणं अनिवार्य आहे. मात्र प्रत्यक्षात अनेक मालक हे नियम पाळत नाहीत.
मुंबई महापालिकेच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले, “आमच्याकडे अशा घटनांची तक्रार येत आहे. नियम आहेत, पण अंमलबजावणीसाठी नागरिकांचा सहकार्य आवश्यक आहे.”
विवादाच्या छायेत सोसायट्या
या घटनांनंतर अनेक सोसायट्यांमध्ये बैठका घेऊन कुत्र्यांवर निर्बंध घालण्याचे प्रयत्न सुरू झाले आहेत. काही ठिकाणी लिफ्ट वापरण्यावर मर्यादा घालण्यात आल्या, तर काही ठिकाणी कुत्र्यांच्या खेळण्याच्या जागा स्वतंत्र ठेवण्याचे प्रस्ताव आले आहेत.
या पार्श्वभूमीवर पाळीव प्राणी धारकांमध्ये नाराजी दिसून येत आहे. अंधेरीतील एका रहिवाशांनी सांगितलं, “सर्व प्राणी धारकांना दोष देणं अन्यायकारक आहे. आम्ही कुत्र्याची काळजी घेतो. पण इतरांच्या त्रासाचा आम्हालाही खेद आहे. नियम हवेत, पण समतोल हवा.”
कुत्र्याच्या वागणुकीकडे दुर्लक्ष नको
प्राणिवैद्यक तज्ज्ञ डॉ. शुभदा गोखले यांच्या अबोलेख्यानुसार, कुत्र्याच्या वागणुकीवर त्याच्या मानसिक स्थितीचा आणि प्रशिक्षणाचा जोरदार प्रभाव पडतो. त्या म्हणतात,
“कुत्रे ही नैसर्गिकरित्या आक्रमक नसतात. परंतु योग्य प्रशिक्षण नसेल, किंवा त्यांना एखाद्या गोष्टीची भीती वाटत असेल, तर ते हल्ला करू शकतात.”
त्यांचा सलग आहे – पाळीव प्राण्यांचा स्वभाव समजून घेणे, प्रशिक्षण देणे आणि त्यांची निगा राखणे ही प्रत्येक मालकाची जबाबदारी.
समस्या सोडवण्यासाठी उपाय काय?
- प्रशिक्षणावर भर – कुत्र्यांना बालपणापासून प्रशिक्षण दिल्यास त्यांच्यात शिस्त निर्माण होते.
- सोसायटी नियमांची अंमलबजावणी – प्रत्येक सोसायटीने स्पष्ट नियम बनवावेत, जसे की वेळा, लिफ्ट वापर, पट्टा अनिवार्यता इ.
- प्राणीपालकांसाठी जागरूकता कार्यक्रम – मालकांना कायदे आणि जबाबदाऱ्या समजावण्यासाठी कार्यशाळा घ्याव्यात.
- महापालिकेची अधिक सक्रीय भूमिका – तक्रारी नोंदवण्यासाठी हेल्पलाइन, तपासणी आणि दंडात्मक कारवाईची योजना असावी.
शेवटी काय शिकावं?
पाळीव कुत्र्यांना प्रेम आहे असं आकर्षण असणं हे नक्कीच मानवतेचं लक्षण आहे. पण त्या प्रेमाला जबाबदारीची जोड दिली नाही, तर ते संकट बनू शकतं. एक कुत्रा जर आक्रमक झाला तर त्याचा परिणाम केवळ एका व्यक्तीवर नाही, तर संपूर्ण सोसायटीच्या सुरक्षिततेवर होतो.
प्रेम, बंध आणि जबाबदारी – ही तीन सूत्रं जर पाळीव प्राणी धारकांनी लक्षात ठेवली, तर अशा घटनांपासून आपण नक्कीच दूर राहू शकतो.
ताज्या आणि विश्वसनीय बातम्यांसाठी आत्ताच MARATHAPRESS चे सद्यास बाणा
About The Author
