
पुण्यात कसबा पेठेत २०० वर्ष जुना सोन्याचा मुकुट सापडला
एक अनपेक्षित ऐतिहासिक शोध पुण्यातील कसबा पेठेमध्ये मिळाला आहे. तब्बल २०० वर्षांपूर्वीचा सोन्याचा मुकुट एका जुन्या वाड्यातील बंद कपाटातून सापडल्याची माहिती समोर आली असून, संपूर्ण शहरात खळबळ उडाली आहे. इतिहासप्रेमींमध्ये, पुरातत्त्व खात्यामध्ये आणि स्थानिक नागरिकांमध्ये प्रचंड उत्सुकता निर्माण झाली आहे.
काय आहे या मुकुटाची कहाणी?
घटना आहे कसबा पेठेतील एका जुन्या वाड्याची, ज्याचा काही भाग अलीकडेच जीर्णोद्धारासाठी उघडण्यात आला होता. या वाड्याचा संबंध पेशवेकालीन एका बाण्याच्या वंशजांशी असल्याचं सांगितलं जात आहे. वाड्याच्या गुप्त खोल्यांपैकी एका कपाटात ज्या वस्तू मिळाल्या, त्यामध्ये सर्वात लक्षवेधी वस्तू म्हणजे हा सुशोभित सोन्याचा मुकुट.
हा मुकुट केवळ सोन्याचा नाही, तर त्यावर जडवलेले हिरे, माणिक आणि पाचू त्याच्या ऐश्वर्याची साक्ष देतात. मुकुटाच्या आतील बाजूस एक लिपी दिसून आली असून ती मोडी लिपीत असल्याचा प्राथमिक अंदाज आहे. पुरातत्त्व खात्याच्या अधिकाऱ्यांनी ही लिपी डीकोड करण्याचे काम हाती घेतले आहे.
घटनेची सुरूवात कशी झाली?
या वाड्याचे मालक निखिल देशमुख यांनी आपल्या आजोबांच्या मृत्यूनंतर वाड्याचा काही भाग दुरुस्तीकरिता खोलून पाहण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी एका सडलेल्या लाकडी कपाटाचे कुलूप उघडले असता त्यांना आतमध्ये एक रेशमी कापडात गुंडाळलेली संदूक सापडली. हे उघडल्यावर त्यांना मुकुट दिसला.
“आम्ही आधी वाटलं एखादी खेळण्याची वस्तू असेल, पण जेव्हा हातात घेतलं तेव्हा जाणवलं की हे काहीतरी मोठं आहे. लगेचच स्थानिक पोलिस आणि पुरातत्त्व खात्याला कळवलं,” असं निखिल देशमुख यांनी सांगितलं.
पुरातत्त्व खात्याची प्राथमिक तपासणी
पुरातत्त्व खात्याचे वरिष्ठ अधिकारी डॉ. स्वरुपा भालेराव यांचं पथक घटनास्थळी दाखल झालं. त्यांनी सांगितलं की, “हा मुकुट अंदाजे १८२०-१८३० च्या दरम्यानचा असावा. या बाण्याचा संबंध थेट मराठा साम्राज्याच्या उत्तर काळाशी असण्याची शक्यता आहे. हे ऐतिहासिक दस्तऐवजांच्या आधारे सिद्ध करता येईल.”
त्याचबरोबर, हा मुकुट धार्मिक वा राजकीय समारंभात वापरण्यात आला असण्याची शक्यता असल्याचंही त्यांनी नमूद केलं.
स्थानिकांचे कुतूहल
या घटनेची माहिती वाऱ्यासारखी पसरली असून कसबा पेठेतील लोक मोठ्या संखेने वाड्याबाहेर गर्दी करत आहेत. काही लोक तर मुकुट बघण्यासाठी आत ढकलण्याचा प्रयत्न करत आहेत, ज्यामुळे पोलिस बंदोबस्त वाढवावा लागत आहे.
“हा सोन्याचा मुकूत म्हणजे आपल्या पुण्याच्या इतिहासाची संपत्ती आहे. तो सरकारी ताब्यात असला पाहिजे आणि जतन केला पाहिजे,” असं एका इतिहासप्रेमी नागरिकाने सांगितलं.
मुकुटाचं पुढचं काय?
पुरातत्त्व खात्याने मुकुट ताब्यात घेतला असून त्याचं रासायनिक परीक्षण, धातूंचं प्रमाण, रत्नांची पारख अशा अनेक तपासण्या केल्या जाणार आहेत. या तपासणीनंतरच मुकुटाची खरी किंमत, वयोमान आणि ऐतिहासिक संदर्भ स्पष्ट होतील.
सध्या तरी प्राथमिक मूल्यांकनानुसार या मुकुटाची किंमत कोट्यवधी रुपयांत जाऊ शकते, पण त्याहून अधिक मौल्यवान गोष्ट म्हणजे तो मुकुट पुण्याच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वैभवाचा भाग आहे.
एक नवा ऐतिहासिक अध्याय उघडतोय?
कसबा पेठेतील या वळवळauses गोष्टीमुळे शहरात उत्साहाचं वातावरण आहे. बराचशा इतिहास अभ्यासक, लेखक आणि संशोधक आता या वाड्याबाबत जास्त माहिती शोधण्याच्या मागे लागले आहेत. हा मुकुट केवळ एक धातूचा अवशेष नाही, तर एक इतिहास आहे — जो विस्मरणात गेला होता. जसजसा तपास पुढे सरकेल, तसतसं या मुकुटाशी संबंधित आणखी अनेक रहस्यं उलगडली जातील अशी अपेक्षा आहे. एक गोष्ट मात्र निश्चित — पुण्याच्या इतिहासात आजचा दिवस नक्कीच सुवर्णाक्षरांनी लिहिला जाईल.
अधिक माहितीसाठी MARATHAPRESS सद्यःस भेट द्या