पुण्यातील जलद नागरीकरणामुळे वाढलेली तापमान विषमता आणि पर्यावरणीय परिणाम
पुण्यातील जलद नागरीकरणामुळे तापमान विषमता आणि पर्यावरणीय परिणाम विषयक ही माहिती महत्त्वाची आहे कारण ती शहरातील उष्मा विषमता (Heat Inequality) आणि त्याचे परिणाम समजून घेण्यास मदत करते. या संदर्भातील प्रमुख मुद्दे खालीलप्रमाणे आहेत:
प्रमुख घटना
- पुण्यात जलद वेगाने नागरीकरणामुळे तापमान वाढले आहे.
- शहरातील “अर्बन हीट आइलंड” प्रभावामुळे काही भाग इतरांपेक्षा ३ ते ५ अंश सेल्सिअस अधिक गरम होत आहेत.
- विशेषत: कमी हिरवळीचे आणि अधिक बांधकाम असलेल्या भागांमध्ये तापमान वाढ पाहायला मिळते.
संशोधनातील आकडेवारी
- शहरातील काही भागात तापमान ४% ते ८% अधिक वाढले आहे.
- वाढलेल्या उष्मा प्रभावामुळे वीज वापरात १५% पर्यंत वाढ झाली आहे, विशेषतः वातानुकूलनासाठी.
- कमी हिरवळीचा भाग असल्यामुळे नागरिकांचे आरोग्य धोक्यात येण्याची शक्यता आहे.
संस्थांचा सहभाग
पुणे नगरपालिका, पर्यावरण मंत्रालय, शहरी नियोजन आयोग आणि पर्यावरण अभिनेते, शास्त्रज्ञ हे सर्व या प्रकल्पात सहभागी झाले आहेत.
तात्काळ उपाययोजना
- अधिक झाडे लावणे आणि हरित क्षेत्र वाढविणे
- नवीन बांधकाम नियमांमध्ये पर्यावरणपूरक पद्धतींचा समावेश
प्रतिक्रिया आणि पुढे काय?
पर्यावरण कार्यकर्ते आणि नागरी संस्थांनी त्वरित सुधारणा करण्याचे आवाहन केले आहे. तसेच, नागरिकांकडूनही वृक्षारोपण आणि ऊर्जा बचतीची अपेक्षा व्यक्त केली गेली आहे.
पुणे महानगरपालिका लवकरच शहरी पर्यावरण सुधारणा आराखडा जाहीर करणार असून, त्यात पुढील बाबींचा समावेश असेल:
- उष्मा घटविण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर
- हरित पट्टे वाढविणे
- शाश्वत वाहतूक व्यवस्था
- ऊर्जा कार्यक्षम इमारतींचे मानक टिकविणे
या उपाययोजनांमुळे पुण्यातील तापमान विषमता कमी होण्याची शक्यता आहे आणि शहरातील पर्यावरण व नागरिकांचे आरोग्य संरक्षण होईल.
About The Author
